یائسگی دوران طبیعی و جدایی ناپذیر در زندگی بانوان است که در حدود سن 50 سالگی به علت کمبود تخمک یا پایان تخمک‌گذاری در تخمدان رخ می‌دهد. در نتیجه دوران عادت ماهانه یا قاعدگی در زنان پایان می‌یابد، که سبب می‌شود خانم یائسه توانایی بچه‌دار شدن نداشته باشد.
آشنایی با دوران یائسگی
یائسگی می‌تواند در هر سنی رخ دهد به طوری که تخمدانها هورمون زنانه کمتری تولید می‌کنند و باعث آغاز دوران یائسگی میشوند. در این دوران، دوره قاعدگی (عادت ماهانه) نامنظم یا کمتر شده و به مرور زمان قطع می‌شود. در این صورت در اصطلاح فرد یائسه شده است.
بازه سنی یائسگی بانوان در حدود سن 45 الی 55 سال است. در صورتی که علائم یائسگی زودتر از موعد ذکر شده نمایان شود و تخمک‌گذاری توسط تخمدان متوقف شود، یائسگی زودرس رخ داده است. ابتلا به یائسگی زودرس در بانوان دارای عوامل متعددی است. در صورت مشاهده علائم یائسگی در سنین کمتر از 45 سال بدون اتلاف وقت به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.
چه عواملی باعث یائسگی زودرس می شود؟
بعضی از عواملی که باعث یایستگی زودرس میشوند عبارتند از:
سابقه خانوادگی
بانوانی که در خانواده آنها سابقه یائسگی زودرس وجود دارد، ممکن است بیشتر به آن مبتلا شوند.
مصرف مشروبات الکلی
مصرف مشروبات الکلی در تخمک‌گذاری تاثیر منفی دارد.
مصرف مواد مخدر
بانوانی که سیگار و یا مواد مخدر مصرف می‌کنند 2 تا 3 سال زودتر یائسه میشوند و همچنین دوران یائسگی سخت‌تری خواهند داشت.
داروها و شیمی درمانی
این نوع درمان برای سرطان گاهی باعث توقف تخمدانها برای تخمک‌گذاری میشوند و امکان بارداری را از بین می‌برند.
برداشتن تخمدان توسط هیسترکتومی
برداشتن تخمدانها باعث عدم تخمک‌گذاری و قاعدگی می‌شود که این حالت یائسگی را ایجاد می‌کند. این امر باعث کاهش هورمون‌های جنسی و کاهش میل جنسی می‌شود. کاهش سطح استروژن باعث خستگی و اختلال عاطفی و خشک شدن واژن میگردد.
در عمل هیسترکتومی، زن رحم خود را بر می‌دارد ولی تخمدانها در جای خود باقی می‌مانند اما با این حال دوره قاعدگی پایان می‌یابد و فرد دیگر توانایی بارداری را از دست می‌دهد. این بانوان 2 تا 3 سال زودتر یائسه میشوند.
علائم یائسگی زودرس چیست؟
برخی از علائم یایستگی زودرس به شرح زیر است:
- گر گرفتگی که شامل احساس گرمای شدید ناگهانی در کل نواحی بدن
- خشک شدن واژن و احساس درد هنگام برقراری رابطه جنسی
- تغییر در برنامه خواب
- اختلال عاطفی و بد خلقی
- خشکی نواحی مختلف پوست و سیاهی دور چشم
- احساس درد در نواحی پستان‌ها
- نامنظم شدن قاعدگی و حتی نداشتن دوره عادت ماهیانه در بعضی ماه‌ها
- ایجاد تپش قلب شدید
- عدم تمرکز، کاهش حافظه و فراموشی
- اختلالات ظاهری مانند افزایش وزن و ریزش مو
- کاهش میل جنسی
نحوه تشخیص یائسگی زودرس
در صورتی که شما دارای علائم یائسگی زودرس که در متن مقاله گفتیم، هستید، باید هر چه سریع‌تر به بهترین متخصص زنان دکتر مائده احمدی مراجعه کنید. در مراحل ابتدایی، پزشک آزمایشاتی را برای تشخیص یائسگی انجام می‌دهد.
در ارتباط با سابقه خانوادگی در زمینه ابتلا به یائسگی زودرس و قاعدگی نامنظم سوالاتی پرسیده می‌شود.
بررسی تغییرات هورمونی بدن نظیر هورمون استروژن و پروژسترون (کاهش این هورمون‌ها در بدن نشانه پایان تخمک‌گذاری و شروع یائسگی است.)
قابل ذکر است بانوانی که در سنین کمتر از 45 سال، حدود یک سال قاعدگی نداشته و پیگیری لازم در این زمینه را انجام نداده باشند، در شروع روند یائسگی زودرس به سر می‌برند.
درمان یائسگی زودرس
برای درمان یائسگی زودرس راه‌های متعددی وجود دارد که ابتدا باید علت بروز آن مشخص شود. اگر یائسگی به دلایل بیماری ایجاد شود، روش درمان متفاوت از سایر عوامل است.
درمان برای خانم‌هایی که قصد بارداری ندارند و به یائسگی زودرس دچار شده‌اند، این چنین است:
- قرص‌های ضد بارداری استروژنی و پروژسترونی.
- هورمون درمانی که با استفاده از داروهای مخصوص انجام می‌شود.
درمان‌های یائسگی زودرس را معمولا تا سن 50 سالگی تجویز می‌کنند که البته فرد باید طی این مدت تحت نظر بهترین متخصص زنان باشد. گاهی لازم است تا درمان همچنان ادامه یابد اما بعضی مواقع نیاز به ادامه درمان نیست. از داروهای استروژنی به آن دلیل استفاده می‌شود که این داروی هورمونی علائم یائسگی را برای افراد بسیار کاهش می‌دهد و همچنین موجب حفظ تراکم استخوان می‌شود.
معمولا برای جلوگیری از سرطان دهانه رحم در این حین، همراه با داروی استروژن از هورمون پروژسترون نیز برای فرد استفاده می‌کنند. استروژن برای خانم‌هایی که رحم خود را برداشته‌اند، به تنهایی کاربرد داشته و نیازی به مصرف پروژسترون وجود ندارد.
بارداری در زنان یائسه
گاهی برخی خانم‌ها به یائسگی زودرس دچار میشوند در حالی که قصد بارداری دارند. به طور معمول برای این دسته از بانوان، از روش ivf یا همان لقاح خارج رحمی استفاده می‌کنند.
در این روش می‌توان از تخمک‌های اهدایی برای باروری زنان استفاده کرد که در این روند به طور همزمان از داروهای استروژنی و پروژسترونی استفاده می‌کنند تا رحم بتواند بارداری را پیش ببرد.
آی وی اف برای خانم‌هایی که قصد بارداری دارند اما یائسه شده‌اند، به میزان 50% شانس باروری می‌دهد. این نکته را بدانید که سن خانمی که تخمک اهدا می‌کند بسیار مهمتر از سن خانم گیرنده است. هورمون درمانی روشی موثر برای بارداری خانم‌ها حتی در دوران یائسگی زودرس است.
آیا یائسگی زودرس نشانه بیماری خاصی است؟
پاسخ این سوال به قطعیت منفی یا مثبت نیست و باید شرایط فرد توسط دکتر زنان مورد بررسی قرار گیرد. گاهی یائسگی‌های زودرس نشانه بیماری‌هایی نظیر نقص ایمنی بدن یا بیماری‌های تیروئیدی، تنبلی تخمدان و … هستند.
برای پیشگیری از ابتلا به یائسگی زودرس چه کار کنیم؟
نمی‌توان جلوی بروز یائسگی زودرس را گرفت اما می‌توان با استفاده از داروهای ضد بارداری و داروهای هورمونی برخی علائم آن را کاهش داد تا بدن با عوارض ناخوشایند رو به رو نشود و فرد به سنین اصلی یائسگی برسد. کنترل وزن و سبک زندگی درست در به تعویق انداختن این عارضه تاثیرگذار است.
خشکی واژن در یائسگی
تغییرات هورمونی در دوران یائسگی برای بانوان بسیار شدید است به طوری که اغلب این افراد با عارضه خشکی واژن رو به رو میشوند. برای بهبود این مشکل می‌توان از تکنیک‌های پیشرفته و موثر در کوتاه‌ترین زمان مانند آر اف فرکشنال، لیزر مونالیزا تاچ، داروهای روان‌کننده غیر هورمونی و … استفاده کرد.
علت های خونریزی بعد از یائسگی
زمانی که خانم‌ها به یائسگی دچار میشوند، خونریزی‌های عادت ماهیانه آنها به طور کامل متوقف می‌شود و زمانی که فرد لکه‌های خون زیاد یا خونریزی بعد از یائسگی مشاهده می‌کند، بهتر است خیلی سریع این مورد را با دکتر زنان خود در میان بگذارد. در ادامه به برخی از این دلایل اشاره خواهیم داشت:
1- پولیپ رحم: بافتی زائد در داخل یا دهانه رحم که اغلب با خونریزی بعد از مقاربت همراه است و ماهیت سرطانی ندارد.
2- آندومتر: آتروفی آندومتر نسبت به کاهش هورمون‌ها در بدن بانوان بسیار حساس است.
3- سرطان: گاهی سرطان آندمتر یا سرطان رحم موجب خروج خون از دهانه واژن می‌شود.
4- بیماری‌های جنسی: بیماری‌هایی نظیر کلامیدیا که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌گردند.
5- هایپرپلازی آندومتر: زمانی که دیواره رحم ضخیم می‌شود و خونریزی ایجاد می‌شود.
6- آتروفی یا همان خشکی واژن: کاهش استروژن سبب نازکی و خشکی بیش از حد واژن می‌شود.
بدون دیدگاه