کیست‌های آندومتریوما در تخمدان‌ها رشد می‌کنند و با عنوان کیست شکلاتی نیز شناخته میشوند. این کیست‌ها سرطانی نیستند اما در روند فعالیت تخمدان اختلالاتی ایجاد می‌کنند که باید توسط دکتر زنان مورد معاینه قرار بگیرند. شما نباید آندومتریوما را با آندومتریوز اشتباه بگیرید زیرا آندومتریوز در بیرون از رحم بر سطح تخمدان‌ها به وجود می‌آید اما کیست شکلاتی درون تخمدان تشکیل میشود.
آندومتریوما چیست؟
آندومتریوما یا کیست‌های شکلاتی که خارج از رحم به ویژه در تخمدان رشد می‌کنند، حاوی مایعی شکلاتی رنگ از جنس بافت رحم هستند و از نظر ظاهری قهوه‌ای رنگ بوده و شبیه به یک شکلات ذوب شده هستند. این ویژگی سبب شده تا با این نام شناخته شوند. به این دلیل قهوه‌ای رنگ هستند که از خون قاعدگی و بافت‌های قدیمی آندومتر تشکیل شدند. این نوع کیست‌ها می‌توانند بر هر دو تخمدان بانوان و یا فقط یکی از آنها اثر بگذارند و یا حتی به صورت چندتایی تشکیل شوند.
علائم کیست آندومتریوما چیست؟
کیست‌های شکلاتی یا آندومتریوما در برخی بانوان هیچ علائمی از خود نشان نمی‌دهد و در برخی از زنان نیز علائم واضحی را ایجاد می‌کند. افرادی که دارای علائمی از این مشکل نیستند، معمولاً در سونوگرافی رحم و تخمدان برای دلایل دیگر، متوجه آنها خواهند شد. نشانه‌های این کیست در افراد متغیر است یعنی شاید شما دارای یک کیست کوچک باشید اما علائم شدیدی را تجربه کنید:
- تکرر ادرار
- لکه بینی
- دوران پریودی با درد زیاد
- ایجاد درد در ناحیه لگن
- درد در هنگام دفع ادرار یا مدفوع
- تغییر در سیکل قاعدگی و قاعدگی نامنظم
- بروز درد در زمان برقراری رابطه جنسی
- افزایش احتمال ناباروری در بانوان
- ایجاد درد ناگهانی و شدید در ناحیه شکم به دلیل پاره شدن کیست‌های آندومتریوما
چه عواملی باعث ایجاد آندومتریوما در بانوان میشوند؟
دلیل کیست آندومتریوما برای پزشکان به قطعیت مشخص نیست و برخی از محققان بر این باورند، زمانی که فرد پریود شده، تغییرات هورمونی باعث ریزش دیواره رحم شده و این خونریزی رحم از طریق واژن به بیرون ریخته میشود. زمانی که این خون و بافت به سمت عقب حرکت کند، وارد لوله فالوپ شده و به سمت تخمدان حرکت می‌کند. در هر چرخه قاعدگی هورمون‌ها باعث بروز خونریزی در دیواره رحم شده و بافت‌های خارج شده از رحم در دیواره تخمدان خونریزی و ملتهب میشوند و با گذشت زمان این خون پریودی و بافت‌های ملتهب به آندومتریوما تبدیل میشوند.
تاثیر آندومتریوما بر روی باروری
به طور کلی ممکن است با وجود آندومتریوما هیچ مشکلی برای باروری خانم به وجود نیاید اما گاهی نیز در مقابل ممکن است که اندازه کیست بسیار کوچک باشد اما بر ایجاد ناباروری تاثیرگذار باشد. برخی از این کیست‌ها بسیار سخت قابل درمان هستند و نیاز به انجام جراحی دارند و در مقابل عوارضی چون کاهش ذخیره تخمدان برای شخص به وجود می‌آید.
برخی از کیست‌های آندومتریوما بر روی تخمدان مانع از تخمک گذاری تخمدان میشوند. ممکن است در برخی موارد تخمک آزاد شده از تخمدان همراه با کیست شکلاتی باشد و اسپرم توانایی ورود به دیواره تخمک را نداشته باشد و مانع از باروری تخمدان شود. در برخی افراد، کیست آندومتریوم ممکن است باعث ایجاد زخم در لوله فالوپ شود که مانع از تحرک درست تخمک و اسپرم میشود و اختلال در باروری به وجود می‌آید. آندومتریوما می‌تواند باعث بروز حاملگی خارج از رحم یعنی در لوله فالوپ شود.
آندومتریوما وجود تخمک‌های نابالغ در تخمدان و آسیب‌های تخمدانی را به همراه دارد که در مقابل شانس باروری را بسیار کاهش می‌دهند. شاید درصد افرادی که از این طریق به ناباروری دچار میشوند پایین باشد اما به هر حال اگر این احتمال یک درصد باشد هم باید توسط متخصص زنان پیگیری و درمان شود. معمولاً برای خانم‌هایی که با مشکلات ناباروری در اثر آندومتریوما مواجه میشوند، از آی وی اف استفاده می‌کنند که در همان دفعات ابتدایی موفق به بارداری میشوند.
با توجه به این موضوع که کیست‌های شکلاتی یا آندومتریوما در بسیاری از موارد در باروری ایجاد اختلال می‌کند، شناخت علائم و درمان اهمیت زیادی پیدا می‌کند.
روش تشخیص آندومتریوما
با انجام برخی معاینات بالینی لگن و انجام آزمایشات تشخیصی ابتلا به آندومتریوما تشخیص داده میشود. سونوگرافی، انجام آزمایش خون، امکان تشخیص کیست تخمدان برای متخصص زنان وجود دارد.
درمان کیست آندومتریوم
روش درمان کیست‌های شکلاتی به عوامل مختلفی نظیر سن افراد، شدت علائم، تمایل فرد به بارداری، تعداد کیست و اینکه هر دو تخمدان دارای این کیست هستند یا خیر نیز متفاوت است.
با توجه به این شرایط، پزشک متخصص بهترین گزینه درمان را انتخاب می‌کند. در صورتی که کیست‌های آندومتریوم کوچک باشد و در اوایل ابتلا به کیست شکلاتی تخمدان باشید، از داروهای ضد بارداری برای کاهش رشد کیست و کاهش درد استفاده میشود.
از دیگر روش‌های درمان آندومتریوما جراحی برداشت کیست تخمدان (سیستکتومی) است که با توجه به تشخیص پزشک انجام میشود. روش جراحی آندومتریوم از طریق لاپاراسکوپی تخمدان است که با استفاده از لوله بلند که دوربین به آن متصل است از طریق واژن وارد رحم و تخمدان شده و به برش کیست‌ها می‌پردازد. عمل جراحی با این روش نیازمند مهارت و تجربه زیاد است و نباید توسط پزشک بی‌تجربه انجام شود. جراحی برای افرادی تجویز میشود که علائمی که در ادامه بیان می‌کنیم را داشته باشند.
- بروز ناباروری
- رشد بیش از حد کیست‌ها و اندازه بیشتر از 4 سانتی‌متر
- در صورتی که کیست‌ها سرطانی تشخیص داده شوند
- بروز درد‌های شدید و غیر قابل تحمل
آندومتریوما بیشتر در چه سنی رخ میدهد؟
تمامی خانم‌هایی که پریود میشوند ممکن است که به آندومتریوز یا آندومتریوما دچار شوند. بروز این مشکل در خانم‌های بین 27 تا 40 سال بیشتر است.
آیا آندمتریوما باعث سرطان میشود؟
به طور کلی اگر آندومتریوما تشخیص داده شود و برای مدت زمان طولانی پیگیری و رفع نشود، احتمال بروز سرطان تخمدان نیز افزایش می‌یابد.
بدون دیدگاه